Herman van Veen in sjoel

Een primeur voor Middelburg. Herman van Veen was vandaag, samen met gitariste Edith Leerkes, in de synagoge voor de allereerste opvoeringen van zijn programma Selma, dat een eerbetoon is aan het joodse meisje Selma Meerbaum-Eisinger (1924-1942).

Het is een zeer persoonlijk - Van Veen is pas onlangs gaan vertellen over zijn joodse wortels - en aangrijpend programma, waarbij hij het zelf ook herhaaldelijk te kwaad kreeg. Prachtig spel (en af en toe ook zang) ook van Leerkes.

Ik moest na de middagvoorstelling steeds denken aan de laatste woorden die Meerbaum in het werkkamp, op de drempel van de dood, noteerde:

Das ist das Schwerste: sich verschenken
und wissen daß man überflussig ist,
sich ganz zu geben und zu denken,
daß man wie Rauch ins Nichts verfließt.

En op de valreep schreef ze er nog een zinnetje bij: Ich habe keine Zeit zu Ende zu schreiben...

Tuxedo Bandido

Ergens begin 2005 lag er ineens een fraaie cd in de bus: A Splendid Idea, Compadre van een band die zich Tuxedo Bandito noemde. Boordevol samples, retro gitaargeluiden en Spaanstalige gimmicks. Het album bleek gemaakt door twee gedreven Zeeuwse jongens: Maxim Schipper en Stephan Schwencke, die er een complete act van hadden gemaakt, tot in de puntjes uitgewerkt. Tarantino meets Fun Lovin' Criminals.

Tot optreden kwam het, vanwege de complexiteit van de muziek, echter niet. Tot vanavond, want voor het eerst stond de groep - inmiddels taalkundig correcter Tuxedo Bandido geheten en versterkt met een bassist - op het podium en wel in De Piek in Vlissingen. De zaal liep ervoor vol.

Het plaatje klopte: gele Crime Scene Investigation-linten, plastic palmen en cactussen, de drie compadres in strakke pakken, fraaie videoprojecties op de achtergrond. Het optreden zelf duurde amper drie kwartier. Het klonk niet echt verkeerd, voor een debuutconcert dan. Maar je voelt dat er veel meer in zit, als er bijvoorbeeld ook een echte drummer bij zou komen en ze meer los zouden raken van het vele dat in de computer zit.


De muziek is toch, voor wie zich eraan overgeeft, behoorlijk onweerstaanbaar. Luister bijvoorbeeld eens naar de nieuwe single To The Max Again, gratis te downloaden op de website van de band.

Museum in Sas van Gent

Ineens is het er: een museum voor moderne (en minder moderne) kunst in... Sas van Gent. Het voormalige bankgebouw aan de Markt is grotendeels gewijd aan de Haagse kunstenaar Pieter van Goudzwaard, die daarmee net op tijd voor de vergetelheid wordt behoed, maar er is ook een zeer fraaie kunstcollectie te zien die teruggaat tot het begin van de zestiende eeuw. Voorlopig, totdat de brandweer bereid is een gebruiksvergunning af te geven, is het museum alleen op afspraak te bezoeken.

Beelden - zelfgemaakt - zeggen maar dan woorden:

Machinefabriek (niet) gered

Ik was niet bij het debat over de Machinefabriek. De collega's en concullega's wel. Ziehier hun bevindingen:





Min of meer zelfde verhaal, tegengestelde conclusie/boodschap/ kop. Nieuws is altijd manipuleerbaar. Mijn inschatting: uitstel van executie.

De tien beste albums van 2008 (o.v.)

Als ik me niet vergis komt de Volkskrant morgen reeds - het was toch pas november? - met haar eindejaarslijstjes van de kunstrecensenten. Dan ben ik toch vooral benieuwd naar de popscores. Behalve dan naar de nummer één, want wie goed heeft opgelet, weet al dat Fleet Foxes bij de Volkskrant de absolute favoriet is.

Om nog net even eerder te zijn (in de loop van december zijn we die overvloed aan lijstjes toch al beu) hier mijn poptoptien (-elf), voor wat het waard is:

01. Elbow - The Seldom Seen Kid
02. The Raconteurs - Consolers Of The Lonely
03. The Last Shadow Puppets - The Age Of The Understatement
04. Blood Red Shoes - Box Of Secrets
05. Vampire Weekend - Vampire Weekend
06. TV On The Radio - Dear Science
07. R.E.M. - Accelerate
08. Panic At The Disco - Pretty Odd
09. dEUS - Vantage Point
10. Voicst - A Tale Of Two Devils
11. Racoon - Before You Leave / Bløf - Oktober

De nummer 11 is - want Zeeland boven - natuurlijk gedeeltelijk symbolisch. En ex aequo veiligheidshalve, om maar geen keuze te hoeven maken. En de totale lijst zou er over een tijdje heel anders uit kunnen zien, want muziekvoorkeuren blijken altijd weer veranderlijk.

Bovendien, wie zich niet bij elke hype direct naar muziekdetailhandel of downloadindustrie spoedt, ontdekt sommige parels pas veel later. De jongste albums van Glasvegas, Snow Patrol, Fleet Foxes, zZz, The Killers, The Hold Steady, om er maar een paar van mijn to listen-lijstje te noemen - ik ken ze nog niet. En zodra de lijstenbrij losbarst, komen er nog veel meer bij.

Hier de fraaie video van One Day Like This van nr. 1 Elbow

Oorlogswinter

Zag vanavond in - de behoorlijk opgefriste Vlissingse bioscoop - CineCity de voorpremière van Oorlogswinter, de film naar het boek van Jan Terlouw.

En ja, deze is, zeker voor Nederlandse begrippen, zeer de moeite waard. Bijna van Zwartboek-achtige allure. Spannend, goed geacteerd (de jonge hoofdrolspeler Martijn Lakemeier is, wat dan heet, een ontdekking) en indringend gefilmd. Enige echte minpunt is de volstrekt onnodig bombastische muziek in het laatste deel van de film.

Het Zeeuwse publiek toonde zich overigens weer van zijn minder aangename kant. Vooraf was keurig gemeld dat regisseur Martin Koolhoven na afloop aanwezig zou zijn en er een interview zou plaatsvinden. Het vriendelijke verzoek was dan ook te blijven zitten.

De aftiteling was nog niet begonnen of menigeen schoot in zijn jas en spoedde zich richting uitgang. Binnen de kortste keren was pakweg de helft van de zaal verdwenen, alsof men juist elk contact met Koolhoven - die voor pakweg een kwartiertje vanuit godweetwaar in het land naar Vlissingen moest reizen - wilde voorkómen. Het getuigde in elk geval van weinig respect.


Leo Hannewijk (links) en Martin Koolhoven

De nabespreking onder leiding van de eerder deze week gelauwerde Leo Hannewijk werd uiteindelijk, omdat de regisseur op zich liet wachten, verplaatst naar het CineCafé. Het gesprek leverde een paar aardige anekdotes op, onder meer over de kunst om een ijzige winter te simuleren, over de zoektocht naar de hoofdrolspeler en over het werken met dode paardenbenen in Litouwen

Koolhoven vertelde ook, hoewel er nog niets concreet is, over ideeën voor nieuwe projecten. Hij noemde drie 'dingen waarover ik aan het nadenken ben':
- Een film over Raymond Westerling
- Een film over de Nederlandse onderwereld ('een soort gangsterfilm')
- Verfilming van het boek Vals beeld van Elvin Post, over een kunstroof in Boston ('Als ik dat zou doen, dan wordt het mijn eerste echte Engelstalige film').

Ik zou zeggen: optie 3.

Mol & Leeuw

Soms vraag je je af of al die culturele-prijstoekenners wel enig besef hebben aan wie ze zo'n prijs verstrekken. Gisteravond ging het in Vlissingen, waar de pas 23-jarige Zeeuwse trompettist Rik Mol de Kunst- en Cultuurprijs van de plaatselijke Lions Club mocht ophalen, in elk geval op alle fronten fout.

Het Arsenaaltheater is toch al geen ideale plek om een jazzvirtuoos te lauweren, maar als de pakweg honderd belangstellenden - niet meer, en veel te keurig gekleed ook - aanvankelijk collectief op de tribune helemaal achter in de zaal gaan zitten, dan krijg je als muzikant toch het gevoel dat het een behoorlijk hopeloze avond gaat worden.

Het had allemaal een hoog Laten-we-die-jongen-die-toch-zo'n-aardig-moppie-kan-toeteren-eens-een-leuk-zakcentje-toestoppen-gehalte. Alsof Mol al niet lang en breed een nationaal en internationaal gewaardeerd muzikant is, die met alle groten speelt en met wie iedereen wil spelen. Zie eens wie hij had meegebracht: zijn grote muziekmentor Ben van der Dungen, bassist Marius Beets, drummer Eric Hoeke en toetsenist Joost Swart. Allemaal eredivisie, linker rijtje.

Mol bleef er vriendelijk onder, nam glimlachend de cheque van 2500 euro in ontvangst. Zijn voorbereide dankwoord bleef achterwege, omdat - zo zei hij - alles al was gezegd. Hij liet vooral zijn trompet spreken. Wel was hij merkbaar ongelukkig met de toespraak van Willem Kniknie, directeur van Muziekpodium Zeeland, die in plaats van een laudatio de laureaat er vooral voor waarschuwde dat hij niet moest denken dat hij er al was. Tsja.

Luctor et Emergo in Vlaamse polder

 
Ontpolderen is helemaal niet zo moeilijk. In België tenminste. Daar zet men zonder al te veel problemen honderd hectare land onder water. Niet voor de natuur, maar voor een filmopname, in dit geval van de De Storm.

Producent Alain de Levita heeft het inmiddels wel gehad met Nederland (en met name met Zeeland), waar wet- en regelgeving en gevoeligheden opnamen ter plekke in de weg blijken te staan. ,,Er is altijd wel een instantie die opstaat en bezwaar maakt."

Trouwens zelden zo'n imposante filmset gezien. Een enorme watervlakte met her en der decordaken die nog net boven het water uitsteken. De stereotiepe beelden van de Ramp zie je ineens werkelijkheid worden. In kleur nog wel.

Over tien maanden moet-ie klaar zijn, om als opening te fungeren voor Film by the Sea. De Storm wordt zonder twijfel een van de belangrijkste Nederlandse films van 2009.

 
 

En hierbij ook een eigen filmpje:

Eens een Zeeuw...

Bennie Hek neemt zijn Houdoes mee naar Heinkenszand, trekt een mal pak aan, doet een afro-pruik op, laat een meer dan dertig man sterk 'hi-ha-hospelkoor' aanrukken en zet Eens een Zeeuw, altied een Zeeuw in. Kom daar nog maar eens overheen als concurrent bij de streektaalwedstrijd Zing Zeeuws, gisteravond in De Stenge. Onmogelijk.



En dus werd het een afgetekende overwinning. Want, net als bij het songfestival, scoort spektakel. Vakkundig vermaak, dat wel. Toch waren er betere liedjes, betere teksten ook. Dingeman de Visser bijvoorbeeld, die een heel andere kant van zichzelf liet horen naast het bekendere Dønder-werk. Of de jonge Thoolse band Ocean's Edge, die - onder de fraaie naam d'Ieseleke Koppespinnen - aantoonden ook goed in het Zeeuws uit de voeten te kunnen.

Jammer was wel dat Toon Moerland - vanwege een sleutelbeenbreuk, zo werd gezegd - verstek moest laten gaan. Hij is onder meer bekend als gitarist van Hallo Venray en woont sinds enkele jaren weer in Zeeland. Ik was wel benieuwd waarmee hij gekomen was.

Kostbare CAS-kaarten

Weer een frappant staaltje van slinkse praktijken rond concerttickets. Via internet worden kaarten te koop aangeboden voor Concert at Sea (CAS) 2009 op de Brouwersdam. En dat terwijl de officiële kaartverkoop pas over drie maanden begint en er over de line-up nog niets bekend is.

De prijs? Minstens het dubbele van een normaal kaartje. Dat het duurder is dan reguliere tickets, wordt er overigens 'keurig' bij vermeld. Gebaseerd op 'vraag en aanbod', zo luidt de verklaring. Elementaire economie dus.

Het aanbod: 55.000 kaarten. De vraag: dit jaar werden pas op de dag van het festival de laatste kaarten verkocht. Conclusie: wie ondanks kredietcrisis en andere tegenspoed nog steeds geld te veel heeft, wende zich tot Onlineticketshop. Eenvoudig en betrouwbaar.

Siereveld in Wonderland

Canto Hondo - het innige lied

,,Ik voel me een soort Alice in Wonderland", hoor je Marian Siereveld uit Middelburg regelmatig zeggen. Het is te begrijpen. Op later leeftijd gekozen voor de kunst, de academie gevolgd, volop aan het schilderen geslagen, bij de voorname Galerie Rademakers binnengekomen, baan opgezegd en nu - morgen is de opening - een belangrijke solotentoonstelling.

Het is haar meer dan gegund. Het valt te prijzen dat iemand zo haar hart durft te volgen en zo intens bezig is met wat haar echt boeit. En ze maakt heel mooi werk, dat me meer dan veel andere figuratieve kunst raakt, omdat het - zowel letterlijk als figuurlijk - meer lagen heeft en omdat de gedrevenheid ervan is af te lezen.

Machinefabriek moet blijven

De Machinefabriek in 1964 (foto: gemeentearchief Vlissingen)

Normaal ben ik niet zo van de acties en de Duyvendakjes, maar voor het verzet tegen de sloop van de Machinefabriek in Vlissingen ben ik wel warm te krijgen. De argumenten die de Cultuurwerf in haar petitie aandraagt, kan ik grotendeels onderschrijven.

Maar het zou vooral een aanklacht moeten zijn tegen de boekhoudstedenbouwkunde, de eerst-slopen-en-dan-nadenken-mentaliteit, het vergeten wat een stad écht nodig heeft. Dat machtige gebouw, dat toonbeeld van cultureel erfgoed, stáát er al, prachtig smachtend naar een mooie invulling.

Die zal, eerlijk is eerlijk, niet eenvoudig te realiseren zal zijn. Maar de Machinefabriek is wel zo'n beeldbepalend element dat in belangrijke mate het karakter van Vlissingen bepaalt en waarmee de (ahum) bijna-Kunststad van het Jaar 2008 zich, zeker op cultureel gebied, écht kan onderscheiden.

De geslaagde voorbeelden - neem de Westergasfabriek in Amsterdam, neem de Verkadefabriek in Den Bosch - zijn er. Laat het gemeentebestuur eerst maar eens aantonen waarom het in Vlissingen niet zou kunnen.

Wende

Vanmiddag redelijk onverwacht bij Wende Snijders in de Stadsschouwburg in Middelburg (reprise van Wende) beland. Ook al heb ik niet zo heel veel met chansons, de steevast lovende verhalen over haar maakten toch nieuwsgierig.

Natuurlijk kan ze fantastisch zingen, maar het is de interpretatie van de nummers die indruk maakt: doorleefd, overtuigend en, vooral, heel anders dan anderen. Zoals het onvermijdelijke La vie en rose, dat ineens weer heel fris klonk. En dat was mede te danken aan het uitnemende jazzy begeleidingstrio, met pianist Bart Wolvekamp, bassist Guus Bakker en drummer Arthur Lijten.

Wat me ook opviel was haar podiumpresentatie: afstandelijk bijna, met een paar bijna vage verhaaltjes tussendoor, nauwelijks echt contact makend met het publiek. Maar ook: géén diva-gedrag, géén maniertjes, géén gelikte act. Pure muziek dus. En dat is wat waard.

Prentenpracht

 

In 2006 schonk het echtpaar Landwehr-Vogels 800 kinderboekjes en 580 kinderprenten aan het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, dat de verzameling in beheer gaf aan aan de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg. Het openen van de dozen was destijds volgens Ronald Rijkse van de bibliotheek 'smullen'.

De expositie die vrijdag in het souterrain van de bibliotheek werd geopend, laat zien waarom: de ene schat na de andere, uit de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. Wat indruk maakt, is de zichtbare zorg die eraan werd besteed. Vooral de illustraties zijn prachtig. Zo worden ze - ondanks alle moderne technieken - niet meer gemaakt, zou je bijna zeggen.

Binnen afzienbare termijn is de hele verzameling door iedereen op afstand te raadplegen, want het materiaal wordt in 2009 gedigitaliseerd.

Bløf (en anderen) in Zeelandhallen

Toch verbazingwekkend dat zo ongeveer de grootste band van Nederland, die bijvoorbeeld bijna moeiteloos het PSV-stadion uitverkoopt, er niet in slaagt de 'eigen' Zeelandhallen in Goes compleet vol te laten lopen. Bløf moest het zaterdagavond bij het PZC-concert in Goes doen met een hooguit redelijk gevulde hal.

Misschien wel daarom maakte het optreden aanvankelijk een wat plichtmatige indruk, maar gaandeweg kwamen publiek én band steeds meer los. De twee toegiften werden dan ook zonder al te veel moeite afgedwongen.

Bløf koos - ondanks het ingetogen karakter van het nieuwe album Oktober - vooral voor het stevigere werk en ook enkele minder voor de hand liggende nummers, zoals Regen en Welkom thuis.

 
Bløf

Aan het concert ging een vier uur (!) durend progamma van Zeeuws talent vooraf, waaronder korte optredens van de vier nieuwe Popaanzee-bands. Daarna verraste Bluem me in positieve zin. De Zeeuws-Vlamingen lijken toch weer wat gegroeid ten opzichte van enkele maanden geleden. Eva Auad, die daarna speelde, is en blijft een enorm talent. Van The Punanas had ik wat meer verwacht, terwijl La Ventura - hoewel wat ongelukkig geprogrammeerd (gothic-metal vlak voor Bløf) - toch niet verkeerd was.

 
Bluem